Stan zapalny w organizmie — co ma wspólnego z dietą i jak wpływa na nastrój? Na te pytania postaram się odpowiedzieć w tym wpisie, ponieważ uważam temat ten za niezwykle ciekawy i intrygujący.
Stan zapalny — co to jest?
Stan zapalny to naturalna reakcja organizmu na uszkodzenie, skaleczenie lub czynnik chorobowy taki jak wirusy, bakterie czy grzyby. Może zostać wywołany również przez produkty, które spożywamy, niszcząc wyściółkę naszych jelit i powodując dysbiozę. Polega na aktywacji układu odpornościowego, a jego celem jest zaprowadzenie równowagi i regeneracja uszkodzonych tkanek i / lub usunięcie patogenu. Niestety, jeśli stan zapalny nie zostanie do końca wyciszony, wtedy mówimy o chronicznym stanie zapalnym. Który jest już zdecydowanie niekorzystnym zjawiskiem.
Można rozróżnić 5 podstawowych oznak stanu zapalnego:
- Rubor inaczej zaczerwienienie
- Calore, czyli ciepło
- Tumor — opuchlizna
- Dolor — ból
- Functio laesa — zatracenie funkcji
Pierwsze dwie oznaki są związane ze zwiększonym dopływem krwi w miejscu objętym tym stanem, ponieważ zostają wysłane tam przeciwciała. Opuchlizna pojawia się, ponieważ następuje przenikanie płynów poza naczynia krwionośne, by ograniczyć rozprzestrzenianie się zapalenia. Ból pojawia się, ponieważ ilość nagromadzonych płynów w danym obszarze może wywierać nacisk na nerwy. Ostatni punkt dotyczy „wyłączenia” obszaru, który dąży do uzdrowienia czy też, innymi słowy, do homeostazy.
Chroniczny stan zapalny — objawy
Do objawów chronicznych stanów zapalnych możemy zaliczyć:
- chroniczne zmęczenie,
- bezsenność,
- depresja i lęki,
- zaburzenia nastroju,
- kłopoty z układem trawiennym,
- przybieranie na wadze
- utrata wagi
- częste zakażenia, osłabienie odporności
- bóle: stawy i mięśnie
Gdy zgłębiałam ten temat, to co rzuciło mi się w oczy to jasna korelacja zapalenia i jego wpływu na nasz nastrój. Jak widać powyżej, do objawów chronicznego stanu zapalnego możemy zaliczyć: depresję, lęki, zaburzenia nastroju, zmęczenie. I to naprawdę ma sens.
Ma sens dlatego, że osoby, które odczuwają stany lękowe/ niepokój / depresję mają w organizmie więcej substancji chemicznych działających prozapalnie. W odpowiedzi na obecność tych substancji, w prezencie otrzymują przypływ neuroprzekaźników, które reagują na nie. Taka reakcja dodatkowo utrwala poczucie niepokoju. Może łączyć się to z chronicznym trybem zmartwienia, stresu i życia w trybie „walcz albo uciekaj”.
Stan zapalny a nastrój
W pierwszym wpisie na blogu poruszyłam temat wpływu żywienia na psychikę. Teraz chciałabym poruszyć temat wpływu stanu zapalnego na naszą psychikę i nastrój.
Jeżeli stan zapalny został wywołany tym, co jemy, może powodować obrzęki i ból brzucha i jelit. To natomiast może prowadzić do problemów z trawieniem, dysbiozy jelitowej i ograniczenia przetwarzania neuroprzekaźników w jelitach. Warto tutaj dodać, że znaczna część neuroprzekaźnika odpowiadającego za nastrój jest produkowana właśnie w jelitach. Mowa tutaj oczywiście o serotoninie. W jelitach, z udziałem bakterii produkowanych jest więcej neuroprzekaźników, m.in. dopamina, która odpowiada za tzw. mechanizm nagradzania. Na temat neuroprzekaźników przygotuję niedługo odrębny wpis.
Nieprawidłowa dieta może prowadzić do rozwinięcia się zespołu nieszczelnego jelita. Wtedy, gdy spożywamy posiłki, wyściółka jelit, która powinna pozostać szczelna, przepuszcza zbyt duże cząstki pokarmu do krwioobiegu, ta sytuacja wywołuje reakcję immunologiczną, a ostatecznie stan zapalny. Substancje, które przeniknęły do krwioobiegu, mogą przeniknąć barierę krew-mózg, także wpływając na nasz nastrój.
Co powoduje zapalenie?
Do przyczyn powstawania stanu zapalnego możemy zaliczyć:
- Uszkodzenia mechaniczne, urazy
- Ukąszenia owadów
- Zranienia
- Infekcje
- Niedostateczna ilość snu
- Stres oksydacyjny
Dodatkowo do wywołania chronicznego stanu zapalnego przyczynia się:
- Przetworzone jedzenie, słodycze, słodkie napoje, dania instant oraz typu fast food
- Częste spożywanie alkoholu
- Nieleczone infekcje
- Wystawienie się na działanie chemikaliów
- Zaburzenia autoimmunologiczne
Wnioski
Każdy z nas powinien się troszczyć o swoje zdrowie, ale szczególnie te osoby, które zmagają się z zaburzeniami lękowymi czy depresją, mogą wspomóc proces zdrowienia dbaniem o zminimalizowanie stanów zapalnych. Idealnym rozwiązaniem może być dieta przeciwzapalna, która jest bogata w antyoksydanty i uboga w przetworzoną żywność. Dieta przeciwzapalna sprawdzi się także u osób, które zmagają się z chorobami autoimmunologicznymi, które także są powiązane z występowaniem stanów zapalnych. O diecie przeciwzapalnej napisze więcej w kolejnym wpisie.
Jeżeli uważasz ten wpis za wartościowy, to zapraszam Cię na moje konto na Instagramie @zdoswiadczenia, gdzie znajdziesz informacje dotyczące aktualnych wpisów na blogu i wiele przydatnych informacji z zakresu psychologii, diety oraz mobbingu.
Dziękuję, że czytasz mojego bloga.
Bibliografia
- Kompletna dieta na zdrowy mózg, Ali Miller Wyd. Vital Białystok 2021
- Zdrowy Mózg, Dr. William J. Walsh Wyd. Vital Białystok 2021
- Dieta dla zdrowia psychicznego, Uma Naidoo, Wyd. Feeria Łódź 2021
- Zwrotnik Raka “Stan zapalny w organizmie. Objawy i profilaktyka” online 12.04.2023 https://www.zwrotnikraka.pl/stan-zapalny-w-organizmie-objawy-i-profilaktyka/ dostęp. 1.12.2023
- Tolkien K, Bradburn S, Murgatroyd C. An anti-inflammatory diet as a potential intervention for depressive disorders: A systematic review and meta-analysis. Clin Nutr. 2019 Oct;38(5):2045-2052. doi: 10.1016/j.clnu.2018.11.007.